13.01.2022r. w Publicznej Szkole Podstawowej im. Powstańców Śląskich w Łubnianach w ramach pierwszego zadania II edycji ogólnopolskiego programu „Złote Szkoły Narodowego Banku Polskiego” odbyła się LEKCJA Z EKONOMIĄ zatytułowana „Psychologia i ekonomia”. Lekcja została przeprowadzona przez biorącego udział w projekcie psychologa szkolnego – panią Beatę Gędźbę – Kaczmarek i miała formę wykładu interaktywnego z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej. W lekcji uczestniczyli uczniowie klas: czwartej, piątej, szóstej, dwóch siódmych i dwóch ósmych. Spotkanie odbyło się na drugiej godzinie lekcyjnej. Głównym celem spotkania było wyjaśnienie uczniom, co może mieć wspólnego ekonomia z psychologią.
Po pierwsze pani psycholog przypomniała, czym jest projekt „Złote Szkoły NBP”. Następnie przedstawiła wszystkim osoby, które brały udział w programie w ubiegłym roku szkolnym i zdobyły wyróżnienie oraz uczniów, którzy angażują się w działania projektu w tym roku szkolnym. Potem pani psycholog opowiedziała uczniom, czym jest psychologia oraz czym zajmuje się ta dziedzina. W największym skrócie można powiedzieć, że jest to nauka o duszy człowieka i o samym człowieku. Psycholog w sposób naukowy bada zachowanie ludzi, sprawdza, jak ludzie radzą sobie ze swoim środowiskiem i jak zachowują się względem siebie.
Następnie prowadząca podała nam przykłady dziedzin psychologii takich, jak na przykład psychologia rozwoju, psychologia wychowawcza, psychologia społeczna, psychologia pracy, psychologia transportu oraz psychologia ekonomiczna, która była najbardziej powiązana z naszym dzisiejszym tematem.
Psychologia ekonomiczna bada, jaki wpływ na te zachowania mają preferencje, wybory, decyzje i inne czynniki psychologiczne. Zajmuje się również konsekwencjami decyzji, szczególną wagę przywiązując do kwestii zaspokojenia potrzeb. Ponadto zajmuje się wpływem zjawisk ekonomicznych na ludzkie zachowanie i poczucie dobrobytu.
Na spotkaniu dowiedzieliśmy się także, czym jest ekonomia i że jest to nauka społeczna analizująca oraz opisująca produkcję, dystrybucję oraz konsumpcję dóbr i usług. Słowo ekonomia wywodzi się z języka greckiego i tłumaczy się jako oikos, co znaczy „dom” i nomos, czyli „prawo, reguła”. Zostaliśmy poinformowani o podstawowych zadaniach ekonomii. Ekonomia jest nauką o tym, jak jednostka i społeczeństwo decydują o wykorzystaniu zasobów, które mogą mieć także inne, alternatywne zastosowania – w celu wytwarzania różnych dóbr i rozdzielania ich na konsumpcję obecną lub przyszłą pomiędzy różne osoby i różne grupy w społeczeństwie.
Pani psycholog omówiła także gałęzie i działy ekonomii. Dowiedzieliśmy się między innymi, że tradycyjnie ekonomię dzieli się na mikroekonomię, która zajmuje się tym, w jaki sposób gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa podejmują decyzje i jak współdziałają na konkretnych rynkach, oraz na makroekonomię, która skupia swoją uwagę na badaniu całej gospodarki.
Co dokładnie łączy ekonomię z psychologią? Obecne relacje między ekonomią i psychologią są oparte na współpracy w ten sposób, że psychologia dostarcza realistycznych założeń i regularności odnośnie zachowań jednostek, a ekonomia stara się skonstruować na ich podstawie interesujące modele, opisujące jednostki, grupy, rynki i gospodarki.
Zostaliśmy również poinformowani o tym, czym jest stosunkowo młoda, ale ostatnio bardzo popularna dziedzina – ekonomia behawioralna. Jest to nowy rodzaj myślenia przy zastosowaniu odpowiednich metod matematycznych, który wspomaga badania ekonomiczne w rozwiązywaniu problemów w skali mikro- i makroekonomicznej, a także w finansach. Zajmuje się ona badaniem procesów podejmowania decyzji w zakresie zarządzania finansami czy inwestycji oraz tłumaczy przyczyny preferencji konsumenta w sposób dokładniejszy, niż ma to miejsce w przypadku klasycznego podejścia do ekonomii.
Zaczerpnęliśmy też informacji na temat tego, czym różni się psychologia ekonomiczna od ekonomii. Podstawową różnicą między nimi jest to, że w ekonomii daje się zauważyć dominowanie teorii określających zasady racjonalnego postępowania, a w psychologii ekonomicznej operuje się głównie teoriami opisowymi, które są tworzone na podstawie testów i opisują rzeczywistość taką, jaka jest realnie.
Później pani Beata przedstawiła nam i omówiła piramidę (hierarchię) potrzeb Abrahama Maslowa. Na niższych poziomach hierarchii znajdują się największe i najbardziej podstawowe potrzeby. Na najwyższym poziomie jest potrzeba samorealizacji. Podstawowe warstwy piramidy obejmują: potrzeby fizjologiczne, bezpieczeństwo, przyjaźń, miłość oraz szacunek. Dopiero, gdy zostaną zaspokojone podstawowe poziomy potrzeb, możliwe jest wystąpienie pragnienia zaspokojenia kolejnych poziomów.
Kim jest HOMO ECONOMICUS – „ECONOMIC MAN”? Wiemy już, że jest to człowiek podejmujący racjonalne ekonomiczne decyzje, zawsze mający na względzie własny interes. To człowiek jako istota interesowna i samolubna motywowana jedynie nagrodami i własnym zyskiem. Dzięki tej lekcji wiemy jednak, że najnowsze badania psychologów pokazują, iż człowiek, który osiąga największy sukces i satysfakcję, to nie (jak kiedyś sądzono) typowy homo economicus, który koncentruje się tylko na zaspokajaniu własnych potrzeb, ale człowiek bezinteresowny i taki, który troszczy się zarówno o swoje własne interesy, jak i o interesy innych osób.
To spotkanie było bardzo interesujące, zarówno dla ochotników biorących udział w projekcie, jak i dla wielu innych uczniów naszej szkoły biorących udział w dzisiejszych zajęciach, którzy po raz pierwszy zetknęli się z pojęciami i zagadnieniami związanymi z ekonomią. Uczniowie brali czynny udział w tej lekcji udzielając się swoimi spostrzeżeniami na forum i odpowiadając na pytania zadawane przez prowadzącą. Wzbogaciliśmy swoją wiedzę na temat ekonomii, psychologii i powiązań pomiędzy tymi dziedzinami.
Autorki tekstu: Blanka Kołodziej i Liliana Koziol z kl. 8b
